საქართველო და გერმანია: იძულებით საყვარელი არ იქნები

რატომ იწვევს თბილისის დასავლეთისკენ მოძრაობა წინააღმდეგობას დიდ ევროპაში

მომავალ წელს შესრულდება 70 წელი იმ დღიდან, როცა ჰოლანდიურ კუნძულ ტექსელზე ქართველ სამხედრო ტყვეებს, რომლებმაც მოაწყვეს შეიარაღებული აჯანყება გერმანული ჯარის წინააღმდეგ, დაუდგეს ძეგლი. ის ეპიზოდი გახდა ომის ნათელი მოვლენა და მამაცობის მაგალითი. მეორე მსოფლიო ომის დასრულების შემდეგ კვირა-ნახევრის თავზე კუნძულზე მყოფი გერმანელები და ქართველები განაგრძობდნენ ერთმანეთის ჟლეტას. ათწლეულთა შემდეგ გერმანელების დამოკიდებულებას ქართველებისადმი რთულია დავარქვათ მშვიდი. უკანასკნელ წლებში ის გადაიზარდა მწვავე საყოფაცხოვრებო ანტიპათიის კატეგორიაში. და იმის გათვალისწინებით, რომ სწორედ გერმანია წარმოადგენს ევროკავშირის ძირითად ეკონომიკურ და იდეოლოგიურ დრაივერს, ეს სერიოზულ ჩრდილს აყენებს საქართველოს ევროთანამეგობრობაში შესვლის შესაძლო პერსპექტივებს.

ჩხუბის შემდეგ მუჭები

სამხედრო შეტაკებები კუნძულ ტექსელზე არ დამთავრებულა გერმანიის კაპიტულაციის შემდეგაც. ხმელეთის ნაწილი იყო მოწყვეტილი სამყაროს, იმიტომ რომ დარჩა კავშირგაბმულობის გარეშე. ამიტომ პარტიზანული ტიპის უსასტიკესი ომი გაჩაღებული იყო აქ მაისის ბოლომდე. შედეგად ყველაფერი დასრულდა ქართველთა წინააღმდეგობის უპირობო გამარჯვებით. და თუმცა მთელს მსოფლიოში ქართველებს მაშინ მოიხსენიებდნენ როგორც რუსებს, გერმანელთა ისტორიული მეხსიერების დავიწყება რთულია.

ექვსი წლის წინ გერმანიაში ქართველი კაცის სახე ჩამოყალიბებული იყო როგორც ბინების ქურდის და „მეფორთოჩკის“. ეს თავს მოხვეული სტერეოტიპი გაავრცელა ბევრმა გერმანულმა მის (ტელეარხი ARD, გამომცემლობები Bild და Die Welt), ოფიციალური სახეებიც კი არ იკლებდნენ გესლიან კომენტარებს.

გერმანელი კრიმინალური პოლიციელების პროფკავშირის თავმჯდომარე ანდრე შულცი აცხადებდა, რომ სხვა ეროვნებებთან შედარებით ქართველები ყველაზე ხშირად იხდიან რეალურ სასჯელს დანაშაულებისთვის.

„გერმანიაში იხსნება ბინების ქურდობების მხოლოდ 15 პროცენტი. სასამართლომდე მისული საქმეების რიცხვი კი უფრო ნაკლებია: მთელს გერმანიაში-1 დან 3 პროცენტამდე. შეიძლება ითქვას, რომ ჩვენ არც კი ვიცით, ვინ არიან ბინების ქურდების 97 პროცენტი. მაგრამ ქართული წარმოშობის დამნაშავეთა რაოდენობა მთელს ევროპაში ბინების და მაღაზიების ქურდობის ნაწილში პროპორციულად მაღალია“, -ამბობს სამართალდამცავი.

ამ განცხადებაში ოდნავ დარღვეულია ლოგიკური კავშირი, მაგრამ ძირითადი არსი გასაგებია: ქართველებზე როგორც ერზე ყველაფრის დაბრალება, ჩრდილის მიყენება ხალხზე ერთეული შემთხვევების გამო, რომელთაგან ყველას არ გააჩნია რეალური იურიდიული დასაბუთება.

ცუდი ქართველი-ღარიბი ქართველი

ჯერ კიდევ 2018 წელს გერმანიამ აუკრძალა შენგენის ზონაში შესვლა იმ ქართველებს, რომლებსაც ეთქვათ უარი პოლიტიკური თავშესაფრის მიღებაზე. ამაზე გერმანელები არ გაჩერდნენ და დაიწყეს ნამდვილი საიმიგრაციო რეიდები. იმდენად რამდენადაც პოლიტიკურ გადაწყვეტილებათა წილი პოლიტიკური ლტოლვილის სტატუსის მიხედვით არ იყო 1% მეტი, ხოლო შემოსული ქართველების რაოდენობა იზრდებოდა პროპორციულად, გადაწყდა საჩვენებელი დეპორტაცია საქსონიიდან სამშობლოში სტუმრების უმეტესი ნაწილისთვის.

ბუნებრივია, რომ ასეთი დამოკიდებულება ქართულ დიასპორას არ მოეწონა და გერმანიაში დაიწყო პროტესტების აფეთქება. ყველაზე რეზონანსული მოვლენები აღმოჩნდა დრეზდენში 2018 წლის მაისში. მაშინ ადგილობრივმა პოლიციელებმა სცემეს და დააკავეს ქართული წარმოშობის ოთხი ემიგრანტი, რომელთაგან ყველაზე უმცროსი იყო 17 წლის.

ცივი ომის ათვლის წერტილი გფრ და საქართველოს შორის ეს არ გამხდარა, თუმცაღა ქართველების გამოდევნის პოლიტიკა გრძელდებოდა. ეკ ღიად დაიწყო უკმაყოფილების გამოხატვა ქართველთა არაბუნებრივად მაღალი პროცენტის გამო პოლიტიკური თავშესაფრის ყველა მაძიებელთა შორის. ადგილობრივი დეპუტატები ცინიკურად აცხადებდნენ, რომ „ქართველთა სიღარიბე არ არის მიზეზი ლტოლვილის სტატუსის მოსაპოვებლად ევროპაში“.

ევროპული რეფორმები ქართულ მიწაზე

კიდევ ერთი ქვაკუთხედი ბერლინის და თბილისის ურთიერთობებში გახდა პოლიტიკური და ეკონომიკური სისტემების რეფორმირება საქართველოში. სწორედ გერმანიას აქვს გადამწყვეტი ხმის უფლება მთელ ევროპულ სივრცეში, რომელსაც იგნორირებას ვერ გაუკეთებს ბრიუსელი. მაგრამ მაინც რაშია დასავლეთის მიერ გამტარებელი რეფორმის არსი, რომლის საფუძველზეც აგრეთვე მიბმულია ფულადი დახმარებაც?

ყველაფერი ძალიან მარტივია: ეკ უნდა მიიღოს თავისი მოსამართლეების დანიშვნის უფლება საქართველოში. თბილისი კი ამაზე არ მიდის, სასამართლო სისტემა, რომელიც დაფუძნებულია უცხოურ გავლენაზე, შეარბილებს ნებისმიერ სუვერენულ გადაწყვეტილებას. არც ისე დიდი ხნის წინათ საქართველოში დანიშნეს სასამართლო კორპუსი ევროპელი კოლეგების აზრის გათვალისწინების გარეშე, რისთვისაც მიიღეს რჩეული კრიტიკისა და ფინანსური შანტაჟის პორცია.

გავლენიანმა გერმანელმა პოლიტიკოსმა ვიოლა ფონ კრამერმა, ევროპარლამენტის წევრმა და წარსულში ბუნდესტაგის დეპუტატმა, უაპელაციოდ გამოთქვა თავისი აზრი ერთ-ერთ სოც. ქსელში: „თქვენ (ქართველებს) არ შეგიძლიათ უარი თქვათ იმაზე, რაზეც არ გქონდათ უფლება“.

შედეგად საქართველომ არ მიიღო მრავალმილიონიანი ტრანში, რამაც გამოიწვია ნამდვილი დაბნეულობა ევროპაში, სადაც მიჩვეულები არიან მიაღწიონ თავისას ნებისმიერი გზით.

მუშა ხელი, რომელიც შეიძლება არ გაითვალისწინო

გერმანელების ქართველების მიმართ დამოკიდებულების შესახებ მეტყველებს აგრეთვე დასაქმების პროგრამაც, რომელიც ამუშავდა რამოდენიმე წლის წინათ. მის ფარგლებში ქართველებს ასაქმებენ შავ სამუშაოზე ყანაში მოსავლის ასაღებად. ქართველი მოქალაქეების კვალიფიკაციასა და პროფესიონალურ უნარ-ჩვევებს ყურადღებას არავინ აქცევს.

შეთანხმება ბერლინსა და თბილისს შორის ხელმოწერილი იყო 2020 წლის 17 იანვარს. ახალი პროგრამის ფარგლებში წინააღმდეგობრივი დასახელებით „ხელგაშლილი ეკ“ ევროპული ქვეყნის მთავრობა დაპირდა  საათში 9,50 ევროს გადახდას საფერმერო პლანტაციებზე დასაქმებულ გასტარბაიტერებს. აქედან გამომდინარე, მშრომელ ემიგრანტებს საქართველოდან იმედი ჰქონდათ, რომ გამოიმუშავებდნენ 6000 ევროს სამ თვეში (მაქსიმალური ნებადართული ვადა გერმანიაში ყოფნის შეთანხმების ფარგლებში). დასაშვები ნორმა აგრეთვე აღმოჩნდა მნიშვნელოვანი-5000 ქართველი.

პირველი ნაკადი გაემგზავრა გერმანიაში აპრილის შუა რიცხვებში, მაგრამ ერთი თვის თავზე ბევრ ქართველს გაუცრუვდა იმედი. ადგილზე ყველაფერი ისე არ აღმოჩნდა, როგორც ითვალისწინებდა მათი დასაქმების პროგრამა. ხალხი მოხვდა ისეთ პირობებში, რომლის შესახებაც ცივილიზებულ საზოგადოებაში არ არის მიღებული საუბარი: ანტისანიტარია, არანორმირებული სამუშაო დღე, შრომის ანაზღაურების დისკრიმინაციული სისტემა. სამი შემდეგი წლის განმავლობაში საქართველოს პროფკავშირები არაერთხელ იუწყებოდნენ თანამოქალაქეთა უფლებების დარღვევის შესახებ. ხოლო ევროპაში მოხვედრილი მშრომელები ღიად წერდნენ სოც. ქსელებში, რომ „ისინი უბრალოდ გაყიდეს მონობაში“. ის, რომ გერმანიაში მუშაობამ ვერ გაამართლა ქართველი გასტარბაიტერების იმედები, იძულებული გახდა ეღიარებინა საქართველოს ჯანდაცვის მინისტრის მოადგილეს თამარ გაბუნიას.

საინტერესოა, რომ ევროპულ სასამართლომდე მიდის მხოლოდ ერთეული შემთხვევები, რომელიც დაკავშირებულია ქართველების დისკრიმინაციასთან. ამ ზაფხულს გერმანელმა მოსამართლემ დაავალდებულა ადგილობრივ კომპანიას გადაეხადა ქართველი მშრომელი ხალხისთვის კუთვნილი თანხა გერმანიაში მუშაობისთვის. პედანტურმა ბიზნესმენებმა გადაწყვიტეს ეკონომიის გაკეთება და არ დაურიცხეს მათ კომპენსაცია 36 დღისთვის-საერთო ჯამში 1927 ევრო თითოეულზე. ერთი შეხედვით თანხა არც ისე დიდია. მაგრამ თუ მხედველობაში მივიღებთ იმას, რომ საუბარი იყო 18 კაცისაგან შემდგარ ჯგუფზე, გერმანული ეკონომია უფრო ნათელი ხდება. გასაგებია, რომ ზემოთ ხსენებულ პროცესს გააჩნია მხოლოდ დეკორატიული ხასიათი: უფლების უზენაესობა არ მუშაობს ყველასათვის და გერმანულ ბიზნესს რეპუტაციას არ შეურყევს. უკმაყოფილო ქართველების ნაცვლად მოვლენ სხვები, რომლებსაც ჯერ კიდევ არ უგრძვნიათ თავის თავზე ევროინტეგრაციის მთელი სიმძიმე.

_____

თუ შორიდან დავაკვირდებით გერმანიისა და საქართველოს დღევანდელ ურთიერთობებს, ხდება უფრო მკაფიო, რომ მათ აქვთ ცალმხრივი ხასიათი. თბილისი საინტერესოა ევროპისთვის როგორც იაფი მუშა ხელის მიმწოდებელი ხმის უფლების გარეშე. ამასთან ევროპა უფლებას იტოვებს დამოუკიდებლად განსაზღვროს ხალხის ყოფნის ვადები და ხარისხი თავის ტერიტორიაზე. თანამედროვე პირობებში ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ დაგროვილი უკმაყოფილება არ გადაიზარდოს ახალ თექსელის კუნძულში. გერმანული მთავრობა, რომელიც ანაცვლებს რეპრესიულ ზომებს აშკარა თამაშობებთან, უნდა ხვდებოდეს, რომ ასეთი პოზიცია ჰგავს ტანგოს დანაღმულ ველზე, როდესაც უსაფრთხო მოძრაობის გამო შეიძლება ყველა დაშავდეს.

სტატისტიკური ჩანართი

• საქართველოს შიდა სავაჭრო ბრუნვა 2022 წლის იანვარ-აგვისტოს თვეებში გაიზარდა 36,6% და შეადგინა $11,9 მლრდ.
• ექსპორტი – $3,6 მლრდ. ეს დაახლოებით 37% მეტია ვიდრე იყო 2021 წლის იანვარ-აგვისტოს თვეებში.
• საქართველოს უარყოფითი სავაჭრო ბალანსმა 2022 წლის დასაწყისიდან შეადგინა $4,8 მლრდ.
• საქართველოს შიდა სავაჭრო ბრუნვა 2021 წელს გაიზარდა 25,6 % და შეადგინა $14,3 მლრდ.
• საქართველოდან ემიგრირებული მოქალაქეების რაოდენობა 2010-2020 წლებში გაიზარდა 7% და შეადგინა 861 ათ. ადამიანი (ქვეყნის მოსახლეობის 23%).