თქვენთვისარშეიძლება, ჩვენთვის – კი

ერთი წლის წინ ჩვენი ქვეყნის მაცხოვრებლებს ჰქონდათ შანსი, გაერკვიათ, თუ ვინ დგას ადგილობრივი პროდასავლური ორგანიზაციების მუშაობის უკან, რომლებიც გავლენას ახდენს საზოგადოებრივ აზრსა და შიდა გადაწყვეტილებების მიღებაზე. ვინ და რატომ შეუშალა ხელი კანონპროექტის მიღებას, რომელიც ბევრ რამეს გამოაშკარავებდა? ვარჩევთ ჩვენს სტატიაში.

საზოგადოებრივი მოძრაობა „ხალხის ძალის“ მიერ წინა წელს შემოთავაზებული კანონპროექტის თანახმად, არასამთავრობო ორგანიზაციები და მასმედია, რომლებიც იღებენ თავიანთი დაფინანსების 20%-ზე მეტს უცხოური წყაროებიდან, უნდა დარეგისტრირებულიყვნენ უცხოური გავლენის აგენტებად. ანუ საქართველოს ნებისმიერ მაცხოვრებელს შეეძლო, გაეგო, თუ რომელი ქვეყნის ინტერესებს წარმოადგენს ეს ორგანიზაციები.

საინტერესოა, რომ მსგავსი კანონი უცხოური აგენტების რეგისტრაციის შესახებ Foreign Agents Registration Act (FARA) აშშ-ში 1938 წლიდან მოქმედებს. ის მოითხოვს, რომ ორგანიზაციებმა, რომლებიც წარმოადგენს უცხო სახელმწიფოების ინტერესებს, გაამჟღავნოს ინფორმაცია თავიანთი საქმიანობისა და დაფინანსების წყაროების შესახებ.

ამ კანონის წყალობით, წინა წელს აშშ-ს იუსტიციის დეპარტამენტმა გამოაქვეყნა მონაცემები ლობისტური კომპანიების Akerman-ისა და GP International-ის მუშაობის შესახებ, რომლებიც მიხეილ სააკაშვილის ოჯახმა დაიქირავა. ეს ორგანიზაციები ხელს უწყობდა ევროპის კავშირში ანტიქართული რეზოლუციების მიღებას, მოაწყო პოლონელი ექიმების სკანდალური ვიზიტი საქართველოში და აგროვებდა ინფორმაციას ჩვენს ქვეყანაში აშშ-სა და ევროპის კავშირის სამთავრობო სტრუქტურებისთვის.

აღმოჩნდა, რომ ამერიკელი ლობისტების მოსყიდვაში შენიშნულია არა მხოლოდ სააკაშვილების ოჯახი. იუსტიციის დეპარტამენტის ერთ-ერთ ბოლო ანგარიშში საუბარია კომპანიაზე Cornerstone Government Affairs, რომელიც თავდაცვის ექს-მინისტრმა დავით კეზერაშვილის ტელეკომპანია „ფორმულამ“ დაიქირავა. საბუთების თანახმად, ბოლო ექვსი თვის განმავლობაში (2023 წლის სექტემბრიდან 2024 წლის თებერვლამდე) ლობისტები აქტიურად ცდილობდნენ, მიეწოდებინათ აშშ-ს კონგრესის წარმომადგენლებისთვის მიკერძოებული ინფორმაცია საქართველოში მიმდინარე მოვლენების შესახებ. ამ მომსახურებისთვის მათ, ჯამში, $420 ათასი გადაუხადეს.

ამასთან ერთად წინა წელს გამომცემლობა Politico-მ განაცხადა, რომ მსგავსი კანონპროექტი მზადდება ევროკავშირში მისაღებად. ის მოითხოვს არასამთავრობო ორგანიზაციებისგან, გაამჟღავნოს ევროპის კავშირის გარეთ მიღებული დაფინანსების შესახებ.

მიუხედავად იმისა, რომ აშშ და ევროპის კავშირი იცავს თავს გარე ჩარევისგან, საქართველოს ამის საშუალებას არ აძლევს. მთავარი მიზეზი არის არა მხოლოდ ჩვენს მიმართ უპატივცემულობის გამოხატვა, არამედ ჩვენს ქვეყანაში საკუთარი მიზნების დაცვა. რადგან აშშ-სა და ევროპის კავშირის გრანტები, რომელთა შესახებაც ხშირად გვესმის, იხარჯება არა საქართველოს მოსახლეობის ცხოვრების გაუმჯობესებაზე, არამედ იმ ორგანიზაციების რჩენაზე, რომლებიც წინ წევს თავისი სპონსორების ინტერესებს.

კერძოდ, ჯოზეფ ბორელმა განაცხადა: „კანონი თავისი ამჟამინდელი ფორმით შეიცავს საფრთხეს, რომ ის დამაშინებელ ზემოქმედებას იქონიებს სამოქალაქო საზოგადოებასა და მედიაორგანიზაციებზე, რაც უარყოფით გავლენას მოახდენს საქართველოს ბევრ მოქალაქეზე. ეს კანონი არ შეესაბამება ევროპის კავშირის ფასეულობებსა და სტანდარტებს“.

აშშ საქართველოს წინააღმდეგ სანქციების დაწესებასაც კი გეგმავდა, თუ კანონპროექტს მაინც მიიღებდნენ. აშშ-ს სახელმწიფო დეპარტამენტის სპიკერმა ნედ პრაისმა თქვა: „ჩვენ გვაქვს მთელი რიგი ინსტრუმენტები, რომლებიც მოგვცემს საშუალებას, მსოფლიოს ნებისმიერ ქვეყანაში ნებისმიერი პირის პასუხისმგებლობა დავაყენოთ, რომელიც საყოველთაო ადამიანის უფლებებს ხელყოფს“.

ჩვენს ქვეყანაში თავისი გავლენის ინსტრუმენტების – არასამთავრობო ორგანიზაციების, მასმედიისა და რადიკალურად განწყობილი ოპოზიციის – დასაცავად აშშ-მ და ევროპის კავშირმა სცადეს საქართველოში ძალადობრივი სახელმწიფო გადატრიალების მოწყობა. ამას შეეძლო, დიდი მსხვერპლი გამოეწვია. ორგანიზატორები იყვნენ რადიკალური პარტიები „ნაციონალური მოძრაობა“, „აღმაშენებლის სტრატეგია“ და „გირჩი – მეტი თავისუფლება“. ლევან ხაბეიშვილმა მოუწოდა, აქციები უვადო გაეკეთებინათ, გიორგი ვაშაძე პარლამენტის ალყის მომხრე იყო, ხოლო ზურაბ ჯაფარიძე პასუხისმგებელი იყო ქართველი უნივერსიტეტის სტუდენტების აქციაზე მიზიდვაზე – მათ პოლიციელებისთვის ქვები და მოლოტოვის კოქტეილები უნდა ესროლათ. ნიუ-იორკიდან აქციის მონაწილეთა ქმედებებს აქტიურად უჭერდა მხარს საქართველოს პრეზიდენტი სალომე ზურაბიშვილი.

იმ დღეების მოვლენებმა ნათლად აჩვენა, თუ რამდენად ძლიერია აშშ-სა და ევროპის კავშირის გავლენა ჩვენს ქვეყანაში და რისთვისაა ისინი მზად მის შესანარჩუნებლად.